Struktura -> Historia i działalność TPD

HISTORIA I DZIAŁALNOŚĆ TPD

Towarzystwo Przyjaciół Dzieci  skrót: TPD jest ogólnopolskim, pozarządowym stowarzyszeniem prowadzącym działalność pożytku publicznego na rzecz dzieci.

Towarzystwo powstało w 1919 roku. Przyjęło tradycje Robotniczego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci oraz Chłopskiego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci.

Towarzystwo pomaga rodzicom, władzom samorządowym i państwowym w wypełnianiu ich obowiązków wobec dzieci. Posiada w tej działalności liczący się dorobek. Wypracowywany on był przez Robotnicze Towarzystwo Przyjaciół Dzieci (od 1919), Chłopskie Towarzystwo Przyjaciół Dzieci (od 1949) i po ich zjednoczeniu przez TPD (od 1949). Towarzystwo należy więc do stowarzyszeń o długim stażu w Polsce. Analizując wszakże historię powstania Towarzystwa zjednoczonego, należy zarazem zauważyć, że jest to również okres narastających związków z rządzącym w Polsce reżimem - po podobnym zjednoczeniu partii - zależnej od Sowietów komunistycznej PZPR. W tych latach, jak i w następnych "epokach PRLu" Towarzystwo jest elementem wpływu na młodzież i pedagogię ze strony obowiązującego systemu.

Towarzystwo zarazem prezentowało się w powyższym kontekście - i do dziś przedstawia się jako orędownik wszechstronnego rozwoju dzieci, wychowania ich na ludzi wrażliwych na krzywdę i niesprawiedliwość społeczną, uspołecznionych, gospodarnych, pracowitych, tolerancyjnych, dobrze przygotowanych do życia w rodzinie i demokratycznym społeczeństwie.

Swoje dotychczasowe osiągnięcia Towarzystwo zawdzięcza przede wszystkim swym członkom, działaczom (w tym wysokiej klasy specjalistom), osobom bez reszty oddanym sprawom dzieci, których łączył, inspirował i mobilizował wspólny cel - dobro dzieci. Poza tym także temu, że to co robiło, odpowiadało zawsze najżywotniejszym potrzebom dzieci.

Towarzystwo na swój znaczący współudział w rozwoju rzecznictwa spraw i praw dziecka, w budzeniu powszechnej wrażliwości na jego zagrożenia, krzywdy i potrzeby. Hasło Towarzystwa "Wszystkie dzieci są nasze", spopularyzowane z okazji Międzynarodowego Dnia Dziecka (Święta Dziecka), którego było przez wiele lat głównym inicjatorem i organizatorem, już na trwałe zagościło w społecznej świadomości. Korzystają na tym dzieci.

W ciągu minionych dziesięcioleci Towarzystwo m.in. organizowało i prowadziło:

• domy dziecka dla dzieci osieroconych i zagrożonych sieroctwem społecznym (bezpośrednio po latach niewoli i dwóch wojnach światowych);
• wakacyjny wypoczynek dla dzieci (półkolonie, kolonie, obozy, biwaki, małe formy wczasów w miejscu zamieszkania, dziecińce wiejskie dla "maluchów" w okresach pilnych prac polowych, ośrodki wycieczkowe dla dzieci ze wsi w atrakcyjnych pod względem turystycznym miastach);
• dla małych dzieci: kuchnie mleczne, punkty opieki nad matką i dzieckiem na wsi, środowiskowe punkty opieki, żłobki, przedszkola społeczne;
• placówki ważne dla zdrowia dzieci: prewentoria, sanatoria, punkty sanitarne na wsi, poradnie higieniczno-wychowawcze, Przychodnię Przeciwgruźliczą dla Dzieci i Młodzieży w Łodzi;
• dla dzieci w wieku szkolnym: szkoły świeckie, "zielone klasy", bursy, internaty, świetlice dworcowe, domy wczasów dziecięcych;
• placówki i formy działalności służące organizacji czasu wolnego dzieci i młodzieży np.: świetlice, samorządy dziecięco-młodzieżowe, środowiskowe ogniska wychowawcze (w tym socjoterapeutyczne i integracyjne) - ratujące dzieciom rodzinę naturalną, zapewniającą im powodzenie w nauce i w życiu; place zabaw, ogródki jordanowskie, wypożyczalnie sprzętu sportowego, turystycznego, biblioteki (w tym ruchome), amatorskie i profesjonalne teatry kukiełkowe;
• dożywianie dzieci, walkę o wprowadzenie posiłku dla wszystkich dzieci w placówkach edukacyjnych, pomoc materialną dzieciom z rodzin najuboższych, oświatę zdrowotną wśród dzieci, młodzieży oraz ich rodziców i wychowawców, zajęcia z zakresu kultury fizycznej, sportu i turystyki;
• działalność służącą przeciwdziałaniu wypadkowości dzieci w ruchu drogowym;
• działalność w zakresie podnoszenia poziomu kultury pedagogicznej rodziców i społeczeństwa.

Towarzystwo podejmowało się też nowatorskich form działalności. Można do nich m.in. zaliczyć:

• Ogniska przedszkolne. Placówki te (organizowane głównie na wsi) wyrównywały braki w rozwoju i wychowaniu dzieci, przygotowywały je do szkoły, dawały im szansę powodzenia w nauce. Z czasem przejęła je Oświata. Stały się inspiracją dla systemowego przygotowywania wszystkich sześciolatków do szkoły;

• Zainicjowanie i rozwijanie - w sposób profesjonalny i kompleksowy - rodzinnych form opieki i wychowania dla dzieci osieroconych: rodzin adopcyjnych, zastępczych (okresowych - na czas uregulowania sytuacji prawnej dziecka, spokrewnionych, obcych i terapeutycznych - dla dzieci przewlekle chorych i niepełnosprawnych) oraz rodzinnych domów dziecka.

• Stworzenie koncepcji i zorganizowanie, dla realizacji tego zadania, sieci specjalistycznych placówek: ośrodków adopcyjno-opiekuńczych TPD oraz Krajowego Ośrodka Adopcyjno-Opiekuńczego (m.in. dla wspierania działalności Ośrodków terenowych oraz organizacji adopcji zagranicznych dla dzieci, które nie mają szans na pozyskanie rodziny przybranej w kraju ze względu na stan swego zdrowia lub kalectwa) wraz z Bankiem Informacji o Dzieciach Zakwalifikowanych do Rodzin Przybranych. Aktualnie część Ośrodków adopcyjno-opiekuńczych TPD przejęły władze publiczne i je nadal prowadzą (wraz z Bankiem). Ośrodki są obecnie prowadzone także przez inne stowarzyszenia i instytucje. Z inicjatywy Towarzystwa (kół i Komitetu ZG TPD im. K. Jeżewskiego) zorganizowano w Polsce pierwsze "Wioski Dziecięce".

• Wypracowanie koncepcji kolonii zdrowotnych (w tym także integracyjnych) dla dzieci przewlekle chorych i niepełnosprawnych. Przez wiele lat Towarzystwo spełniało wiodącą rolę w ich organizacji i upowszechnianiu na terenie kraju. Aktualnie są już prowadzone przez wielu innych organizatorów.

• Wypracowanie całościowej koncepcji opieki i wychowania dzieci w środowisku zamieszkania, która obejmuje: integrację poczynań w zakresie zdrowia i wychowania dzieci od najwcześniejszego okresu ich życia poczynając (niemowlęcego), stworzenie dzieciom odpowiednich warunków dla edukacji i pożytecznego spędzania czasu wolnego, wspierania rodziny w spełnianiu jej funkcji opiekuńczo-wychowawczych, organizację życia społecznego dzieci, młodzieży i dorosłych sprzyjającą budowie w miejscu zamieszkania przyjaznego dzieciom społecznego środowiska wychowawczego, w którym funkcjonuje współodpowiedzialność mieszkańców za dzieci swej wsi, a w mieście swego podwórka lub osiedla.

• Zapoczątkowanie społecznej samopomocowej działalności na rzecz dzieci przewlekle chorych i niepełnosprawnych. Towarzystwo stworzyło dla rodziców tych dzieci warunki do twórczej, nieskrępowanej społecznej działalności. Początek tym społecznym ruchom TPD dali rodzice dzieci upośledzonych umysłowo (1963 r.). W oparciu o ich doświadczenia zaczęły rozwijać się ruchy społeczne rodziców posiadających dzieci przewlekle chore i o innych niepełnosprawnościach (m.in.: z cukrzycą, niepełnosprawne ruchowo, wymagające diety bezglutenowej, z chorobami nowotworowymi, wrodzonymi wadami serca, padaczką, z wrodzoną łamliwością kości, z rozszczepem wargi i podniebienia).

Towarzystwo posiada na terenie kraju rozbudowaną strukturę organizacyjną. Aktualnie w 3 tys. kół zrzesza 150 tys. członków. Ma swoje oddziały na szczeblach gminnych, miejskich, powiatowych i wojewódzkich. Ogniwa Towarzystwa są ośrodkami inicjatyw społecznych służących dzieciom, a równocześnie swą samorządną i samopomocową działalnością wnoszą twórczy wkład w budowę społeczeństwa obywatelskiego, demokratycznego w Polsce.

 Uchwalone na XIV Zjeździe TPD dokumenty - statut oraz program działalności na nową kadencję - dostosowały Towarzystwo do ustrojowych przemian w kraju, wymogów i możliwości jakie wynikają z ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, a także z wejścia Polski do Unii Europejskiej.  Można mieć nadzieję, że Towarzystwo zahartowane w dotychczasowej, wieloletniej działalności, dzięki zdobytemu doświadczeniu, zaangażowaniu swych członków , działaczy i sponsorów, rozwojowi prawidłowej współpracy z władzami publicznymi oraz innymi stowarzyszeniami i instytucjami (w tym mediami) będzie nadal mądrze, po nowatorsku i skutecznie służyć dzieciom, a przede wszystkim dzieciom "gorszych szans".

Prezesi Zarządu Głównego TPD:

• Dorota Kłuszyńska, (1949 – 1952);
• Wojciech Pokora, (1952 – 1956);
• Stanisław Tułodziecki, (1957 – 1969);
• Stanisław Wojtaś, (1969 – 1972)
• Jerzy Wołczyk, (1972 – 1975)
• Waldemar Winkiel, (1975 – 1981)
• Leszek Gomółka, (1981 – 1991)
• Aleksandra Makowska, (1991 – 1992)
• Joanna Staręga-Piasek, (1992 – 1995)
• Aleksandra Makowska, (1995 – 1999)
• Sławomir Izak, (1999 – 2002)
• Wiesław Kołak, (2002 - ).